Müasir şəraitdə tədris ocaqlarında təlim-tərbiyənin günün tələbləri səviyyəsində yenidən qurulması qarşıya qoyulan ən ümdə vəzifələrdən biridir. Şəhid adını daşıyan orta ümumtəhsil təhsil ocaqlarında bu özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verir. Vəzifə borcunun qarşıya qoyduğu əsas tələb Vətənimizin bu günü və gələcəyi üçün layiqli və bilikli, vətənpərvər vətəndaşlar yetişdirməkdir! Bu sahədə öz işi ilə digər orta məktəblərə nümunə olacaq tədris ocaqları çoxdur. Bu məktəblərdə öz sahəsi üzrə hər kəs işini günün tələbləri çərçivəsində qurmağa çalışır. Onlar bütün işlərdə nümunədirlər və təhsildə əldə etdikləri uğurlar da, sözsüz ki, həmişə sevindiricidir. Belə orta məktəblərdən biri də Şəmkir rayonu, Zaur Abbasov adına Dəllər qəsəbə tam orta məktəbidir. Məktəbdə təlim-tərbiyənin planlı şəkildə aparılması pedaqoji kollektivin gündəlik işində öz əksini tapmış, bu, şagirdlərin sağlam ruhlu və sağlam düşüncəli, savadlı, qabiliyyətli, vətənpərvər insanlar kimi formalaşmasında böyük rol oynamışdır. Məktəblə bağlı bütün işlər məktəbin rəhbərliyi və pedaqoji kollektivin ümumi iş prinsipinə çevrilmişdir.
Məktəbin direktoru Eyvaz Vəliyev gərgin zəhmət və məsuliyyətlə öz işinə can yandıran qabaqcıl təhsil işçilərindəndir. Fəal ictimaiyyətçi, təcrübəli pedaqoq, gözəl təşkilatçılıq qabiliyyəti ilə digər məktəb direktorlarından seçilən Eyvaz müəllim əsl rəhbər keyfiyyətlərini özündə cəmləyən bir insandır. Bu keyfiyyətlər nümunə obyekti olmaqla rəhbərlik etdiyi kollektivə bütün işlərdə uğur qazanmaq və seçilmək imkanı vermişdir.
Məktəb direktoru – o, kollektiv üçün kimdir? Öz gündəlik fəaliyyətinin mahiyyətini necə təsəvvür edir? Ümumiyyətlə, şəhid adına olan təhsil ocaqlarına rəhbərlik məktəb direktorlarına daha hansı məsuliyyətli və şərəfli işi çiyinlərdə daşımağa sövq edir? – bu kimi suallarla Eyvaz müəllimə müraciət edirik.
R.Z. – Eyvaz müəllim, müasir dövrün məktəb direktorunu necə xarakterizə edərdiniz?
Eyvaz Vəliyev, Şəmkir rayonu, Zaur Abbasov adına Dəllər qəsəbə tam orta məktəbin direktoru. – Bildiyimiz kimi, məktəb direktoru Azərbaycan məktəbində aparılan təhsil islahatları ilə bağlı həyata keçirilən bütün işlərdə əsas fiqurdur. Belə bir şəraitdə məktəb direktorunun gündəlik vəzifələrin icrasında həyata keçirdiyi, yeniliklər gətirdiyi, təlim-tərbiyə işində atdığı əməli addımlar, onun işə həsr etdiyi gərgin zəhməti olduqca məsuliyyətli bir fəaliyyət növünə çevirir. Əslində təhsil ocağında əldə edilən bütün uğurların açarı da elə bundadır.
Məktəb direktoru müasir tədris paradiqmaları və prioritetləri, həmçinin perspektivli tədris texnologiyalarını bilməlidir. İlk növbədə isə pedaqoji işin mahiyyətini və xüsusiyyətlərini dərindən anlamalıdır. Beləliklə o, tədrisdə müasir tendensiyaları dərindən bilən, gələcəyi görə bilən aparıcı şəxsdir. Müasir direktor özü daimi inkişafa can atmalı, bilik və bacarığının təkmilləşdirilməsi qayğısına qalmalı və bununla yanaşı, rəhbərlik etdiyi təhsil ocağında yaradıcı atmosferin inkişafına istiqamətlənmiş innovasiya mexanizmini formalaşdırmağı bacarmalı, kollektiv üzvlərində tədrisdə yeniliklərə və innovasiyalara maraq oyatmalıdır. Direktor eyni zamanda kvalifikasiyalı və tədris prosesini gözəl bilən təcrübəli pedaqoqdur. Əgər yaxşı direktor olmaq istəyirsənsə, ilk növbədə bu kriteriyalara uyğun olmalısan, çiyninə götürdüyün bu ağır işin məsuliyyətini dərindən anlamalısan. İnsanlarla münasibətdə xeyirxah, gözəl şəxsi keyfiyyətlərə malik olmalısan. O, məktəbin bütün pedaqoji kollektivi ilə birlikdə dövlət və cəmiyyət qarşısında cavabdehlik daşıyır. Ona görə də direktor, qarşıya qoyulan vəzifələrin həlli yolunda idarəetmə ilə bağlı bütün qərarların qəbuluna tam ciddiliyi ilə yanaşmalıdır.
R.Z. – Belə bir deyim var: – “İstənilən məktəbin fəaliyyətində nəticələr ora hansı direktorun rəhbərlik etməsindən çox asılıdır”. Bu, həqiqətən də belədirmi?
E.V. – Müasir şəraitdə məktəb direktorları qarşısında sadə olmayan vəzifələr durur. O, məktəbdə ən məqsədyönlü tədris üsul və metodlarını önə çəkməli və tədris prosesini təşkil etməlidir. Təhsildə islahatlar gedir, demək, müasir təhsil sisteminin qarşımıza qoyduğu vəzifələr də artır. Bu vəzifələr müəllimlərdən də daim təkmilləşməyi, yeniliyi öyrənməyi və bunları öz işində tətbiq etməyi tələb edir. Direktor da Azərbaycan təhsilinin modernləşməsi ideyalarına söykənərək, bu işlərin yüksək səviyyədə həyata keçirilməsinə can atmalıdır. Onun əsas vəzifələrindən biri də tədrisin xarakterindən irəli gələn məsələlərin həllini təmin etmək, bu gün üçün vacib sayılan və gələcək üçün daha da vacib xarakter alacaq tapşırıqları vermək, həmçinin onların düzgün həlli yollarını tapmaq, uşaqları məktəbə, təhsilə cəlb etmək, təhsilin, təlim-tərbiyənin keyfiyyətinin yüksəldilməsinin qayğısına qalmaqdır. Bu, bir insanın timsalında çox çətin və məsuliyyətli bir işdir. Təlim-tərbiyənin effektivliyi məktəb direktorlarının idarəetmədə başlıca vəzifəsidir. Lakin, yalnız təcrübəli rəhbərlər öz əməli işi ilə kollektivin fəaliyyətini düzgün istiqamətə yönəldir və uğurlu nəticələr əldə edir.
Bizdə də belədir. Kollektivimiz öz işində daim dönüşə imza atır. Bu illər ərzində müəllimlərin işinin keyfiyyətinin artırılması yolunda atdığımız addımlar bizim çalışdığımız təhsil ocağının uğurlarının artmasına, təlim-tərbiyənin, tədrisin keyfiyyətinin daha da yüksəlməsinə səbəb olmuşdur. Biz daim davamlı inkişafı önə çəkirik, şagirdlərin əsaslı və keyfiyyətli bilik almaları yolunda əzmlə çalışırıq. Kollektivimiz məktəbin ictimai işlərində yaxından iştirak edirlər. İl boyu ərzində hazırlanan və həyata keçirilən işlərin, tədbirlərin təşkili məsələlərinin ağırlığı məhz müəllimlərin çiyinlərinə düşür. Onlar təlim-tərbiyənin qarşıya qoyduğu vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsi yolunda səylə çalışırlar.
R.Z. – Orta ümumtəhsil məktəblərində vətənpərvərlik və hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi günün vacib tələbi kimi diqqətdədir. Sizin məktəb şəhid adını daşıyır. Demək, təlim-tərbiyə işi bu təhsil ocağında daha yüksək səviyyədə qurulmalıdır. Müşahidələr də bunu təsdiq edir. Sizcə, günün bu aktuallığı təhsil müəssisələrində necə qorunub saxlanılmalıdır?
E.V. – Bütün xalqlarda vətənpərvərlik hər bir insanda olmalı bir hiss kimi başa düşülür və qəbul edilir. Azərbaycan xalqı da öz vətənpərvərliyi ilə seçilir. Biz vətənpərvərlər kimi böyümüşük və uşaqlarımızı da vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edirik. Bu biz pedaqoqların tək vəzifə borcu deyil, həm də vətəndaşlıq borcudur. Səmimi qəlbdən gördüyümüz işlərin mükafatı isə – uşaq qəlblərində oyanan yüksək vətənpərvərlik hissləridir. Milli dəyərlərin təbliği də bu hisslərin tərbiyə olunmasında əsas rola malikdir. Və bu dəyərlərin qorunması elə vətənin keşiyində durmaq kimi şərəfli bir işdir. Biz də milli təhsilimizin keşiyində sayıq durmuş əsgərlərik.
Orta təhsil müəssisələrində təhsil alan şagirdlərdə sosial əhəmiyyətli dəyərlərin, vətənpərvərlik hisslərinin formalaşdırılması heç vaxt öz aktuallığını itirməyəcəkdir və günü-gündən yüksək vüsət alacaqdır. Rəhbərlik etdiyim orta məktəbdə də bu istiqamətdə əsas vəzifələrin icrasına həsr olunan zəhmət və enerji şagirdlərin hərtərəfli, geniş dünyagörüşə malik vətəndaş kimi formalaşmasında böyük rol oynamışdır. Müasir gənclərin düzgün təlim-tərbiyəsi cəmiyyətimizin gələcək həyatında öz əksini tapacaqdır. Düzgün təlim-tərbiyə almış şagirdlər öz yüksək əxlaqi-mənəvi keyfiyyətləri, fəal vətəndaş mövqeyi, vətənpərvərlik şüuru ilə indi də cəmiyyətimizdə seçilir. Onlar gələcəkdə də vətənimizin inkişafında mütləq öz müsbət sözünü deyəcəkdir. Bu, həm də ona görə əhəmiyyətlidir ki, yüksək vətənpərvərlik hissinə malik gənclərimizin timsalında vətənimiz öz inkişaf perspektivlərini uğurla həyata keçirə biləcək vətəndaşlara sahib olacaq.
Ruhulla Zahidov, yazıçı-jurnalist.
